Trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, doanh nghiệp nhỏ và vừa là loại hình doanh nghiệp chiếm đa số và chủ yếu. Theo đó, loại hình doanh nghiệp này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, giúp huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển, xóa đói giảm nghèo… Tuy nhiên, theo thống kê, chỉ có 30% các DNNVV tiếp cận được vốn từ ngân hàng, 70% còn lại phải sử dụng vốn tự có hoặc vay từ nguồn khác (trong số này có nhiều DN vẫn phải chịu vay ở mức lãi suất cao 15 – 18%). Vì vậy, thực trạng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ đang cần được lưu ý và đưa ra giải pháp kịp thời.
Khó khăn
Vốn là yếu tố không thể thiếu để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, trong thời gian qua, lãi suất cho vay doanh nghiệp liên tục ở mức cao và trong thời gian dài, nên các doanh nghiệp khó tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng. Ngay cả khi tiếp cận được vốn vay, với lãi suất cao, thời gian vay vốn ngắn khiến các doanh nghiệp khó quay vòng vốn để trả lãi ngân hàng, trả lương cho người lao động.
Có 3 khó khăn cần được lưu ý trong vấn đề này:
- Một là, tỷ lệ tiếp cận vay và vốn vay được còn thấp, nợ xấu tăng nhanh, tài sản đảm bảo vay khó khăn.
- Hai là, tỷ lệ tiếp cận và được bảo lãnh rất thấp, tỷ lệ rủi ro về bảo lãnh cao.
- Ba là, tái cơ cấu nợ và hiệu ứng giảm lãi vay còn chậm.
Giải pháp:
Để hỗ trợ vấn đề cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ, chính phủ đã triển khai các chính sách, chương trình hỗ trợ vốn cho các DNNVV như bảo lãnh tín dụng và hỗ trợ tín dụng. Tuy nhiên, thực trạng tiếp cận các nguồn hỗ trợ này vẫn chưa được cải thiện so với ban đầu. Nguồn vốn bổ sung của DN chủ yếu từ nguồn vốn vay ngân hàng nhưng hơn 3/4 số DNNVV cho biết gặp nhiều khó khăn khi vay vốn ngân hàng.
Ví dụ: Trong một cuộc khảo sát 100 doanh nghiệp tại Hà Nội cho thấy, có tới 94% doanh nghiệp trả lời là không vay được vốn, chỉ có 6% doanh nghiệp được phỏng vấn cho rằng có khả năng vay được vốn. Tài sản đảm bảo và thủ tục, quy trình vay vốn, giải ngân, thanh toán là những nguyên nhân chính hạn chế khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Đánh giá về tình hình tiếp cận vốn của doanh nghiệp thì 32% doanh nghiệp được phỏng vấn cho rằng thủ tục vay vốn là rất phiền hà, 54% doanh nghiệp cho rằng thủ tục vay ở mức độ phiền hà, 14% còn lại là không đồng ý với quan điểm này.
Với các giải pháp trước mắt nêu trên và dựa vào căn bản năng lực nội sinh rất lớn của khu vực DNNVV,chúng ta có thể tin tưởng rằng doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ vượt qua khó khăn và dần phát triển hơn trong thời gian sắp tới,